Ayurveda & zwangerschap

Voor de meeste dames die zwanger zijn geldt wel dat ze er zoveel mogelijk aan willen doen om een gezonde zwangerschap, makkelijke bevalling en een gezond kind te krijgen. Er zijn genoeg zienswijzen en tips hierover, en natuurlijk heeft de Ayurveda hier ook een grote bundel aan kennis over: de kaumarabrithya: ayurvedische gezondheidsleer voor vrouw en kind. Gezien er in mijn massagepraktijk veel vragen over komen, deel ik graag een aantal tips met jullie in deze blog.

 

Introductie

Om een deel van het jargon te begrijpen wat ik hier benoem raad ik je aan ook eens deze blog door te scannen. Hier wordt het verschil uitgelegd tussen de 3 belangrijke energieën/ interne activiteiten van het lichaam, ook wel dosha’s genoemd. Even kort: je hebt vata, pitta en kapha. Vata staat bekend om de eigenschappen van wind en ether: beweging, lucht, leegte, kou en actie. Pitta staat bekend om de eigenschappen van vuur en water: is transformatie, hormonen, metabolisme. Kapha staat voor de eigenschappen van water en aarde: kalmte, gronding, stevigheid/zwaarte. Idealiter houd je al je dosha’s in balans, zeker tijdens een zwangerschap. Maar de dosha die het belangrijkst is tijdens een zwangerschap om in toom te houden is Vata. Vata houd je laag door rust, fysieke verwennerijen, specifiek eten (zie die blog voor een voedingslijst) en zowel pitta maar vooral kapha toe te voegen aan je systeem.

 

Voeding

Dus, hoe doen we dat? Fysieke verwennerijen zijn vaak kapha verhogend: massa en zwaarte toevoegen aan je systeem. Het eerste waar je aan zal denken is waarschijnlijk snoepen en vette voeding. Dat is opzich wel waar, maar er is ook kapha verhogende/ vata verlagende voeding die relatief gezonder is. Hier een paar voorbeelden die in het bijzonder tijdens de zwangerschap goed zijn:

  • Dadels
  • Melk en zuivel
  • Kokoswater
  • Bananen
  • Ei
  • Rijst
  • Ghee

Of in de vorm van een paar lekkere gerechten:

  • Havermoutpap met ghee, melk, rozijnen, kaneel en maple siroop
  • Powerballs van dadels, kokos, noten 
  • Wortel-banaan taart (doe wel rustig aan met de suikers/frosting)
  • Bananen omelet (geprakte banaan met geklutst ei in de pan)
  • Maaltijdsoepen
  • Stevige warme gerechten zoals curry’s met rijst

Er zijn nog veel meer voedingsmiddelen die kapha verhogen, geen zorgen – je hoeft niet de hele zwangerschap alleen maar curry’s en havermoutpap te eten. Bekijk ook eens de voedingslijst in deze blog. Absolute don’ts, sowieso tijdens zwangerschap en kraamtijd zijn:

  • Rauwe salades
  • Vijgen
  • Koud/rauw eten (m.u.v. van fruit, zolang dit maar minimaal 1 uur buiten de maaltijd om genuttigd wordt)
  • Koffie
  • Chilly’s of extreem pittig eten
  • Gasvormende producten (bruine bonen, spruitjes bijv.)
  • Eh ja alcohol, sigaretten, drugs natuurlijk
  • Rood en/of rauw vlees/vis (maar dat vindt de Ayurveda ook buiten zwangerschap om, evenals vorig punt)

Wat betreft drop, zoethout, zout en dergelijke is er niet een algemene ‘’don’t’’ afgegeven. Dat hangt samen met iemands natuurlijke staat van de dosha’s, hoe het er op dat moment voorstaat, maar ook simpelweg van je bloeddruk.

 

Dagritme/ dagindeling

Met voeding alleen zijn we er nog niet. Er is nog meer dat je kan toevoegen aan je leven om die vata te beheersen. De keuzes die je maakt in het ritme van je dag bijvoorbeeld:

  • Ga vooral een middagdutje doen in je derde trimester
  • Ga zo vroeg als kan/mag met verlof: lekker innestelen en jezelf mentaal en in rust voorbereiden op je kindje en je nieuwe of vernieuwde moederschap
  • Last van ochtend misselijkheid? Sta op met een glas gember-citroen thee.
  • In geval van seks, bij voorkeur in de ochtend – in de avond willen we vooral onze rust pakken en voorbereiden op de nacht, en laat je daarbij ook vooral verwennen in plaats van zelf te actief te zijn. Intense activiteit/beweging is vata of vata verhogend. Seks an sich is wel erg goed, dus ga het niet uit de weg! Jezelf lekker laten verwennen en vertroetelen, aanraking en liefdevol fysiek contact is erg belangrijk, ook ‘’gewoon’’ knuffelen of samen regelmatig je buik bevoelen. Misschien wel een van de belangrijkste punten in deze hele blog.
  • Ga lekker rond of zelfs voor 22u naar bed
  •  Uitslapen verhoogt kapha ook, maar houd dan wel in de gaten dat je niet te sloom ervan wordt gedurende de dag 😉

Kruiden

En natuurlijk hebben we ook nog kruiden. Hieronder noem ik een aantal kruiden die de kaumarabrithya voorschrijft met het oog op het aanhouden van de zwangerschap:

  • Indravaruni (Citrullus colocynthis)
  • Brahmi (Bacopa monnieri)
  • Neela durva (Cynodon dactylon)
  • Patala (Stereospermum chelonoides)
  • Guduchi (Tinospora cordifolia)
  • Amla (Emblica officinalis)
  • Haritaki (Terminalia chebula)
  • Katuki (Picrorhiza kurroa)
  • Atibala (Sida rhombifolia)
  • Priyangu (callicarpa marcophylla)

Hoe neem je ze in? Je kan er thee van zetten of capsules van kopen, maar ik ben meer een voorstander van natuurlijke consumptie: thee dus. Of sommige kruiden (zoals brahmi) kan je ook lekker door een kopje warme melk doen, of door het eten als je de geur vind passen bij het gerecht. Bij elk kruid volstaat een mespuntje, of maximaal 3g per dag. Het zijn waarschijnlijk niet zulk bekende kruiden voor je, en je vindt ze ook niet in de supermarkt of apotheek. Maar gelukkig is de Ayurveda met een opmars bezig, en kan je een groot deel wel online bestellen. Wat ik tot nu toe ben tegengekomen en in huis heb is: brahmi, guduchi, amla en haritaki. Maar misschien als jij dit leest is er alweer meer te verkrijgen.

 

Zwangerschapsolie

Kruiden kan je ook opnemen via de huid. Dan komt de zwangerschapsolie om de hoek kijken. En Ayurveda <3 olie! Een te hoge vata kan je zien aan je huid wanneer het droog, ruw of schilferig wordt. Dat wordt smeren! Geef jezelf geregeld een oliebehandeling van heerlijke ayurvedische zwangerschapsolie, of misschien krijg je het wel voor elkaar dat je partner of een goede vriendin het voor je doet (altijd beter 😉). Uiteraard zou je zo vaak als kan die buik en borsten lekker insmeren, om de kans op striemen te verkleinen, maar vergeet vooral de rest van je lichaam niet. Een laagje ayurvedische zwangerschapsolie voelt aan als een extra huid, een extra laag die even alle stress van buiten tegenhoud. En in die speciale zwangerschapsolie zitten ook allerlei kruiden, zoals de kruiden die hierboven werden genoemd om de zwangerschap aan te houden, maar ook kruiden voor algemeen huidherstel en het soepel houden ervan om striae of (zwangerschaps-)striemen tegen te gaan of te behandelen. Ik verkoop hier ook een speciaal samengestelde mama olie, oftewel een massage en zwangerschapsolie voor tijdens de zwangerschap en kraamtijd. Wil je zelf een lekkere olie maken (zie recept hier)? Dat kan ook. Met amandelolie, sesamolie, castorolie en evt. tarwekiemolie gecombineerd met de kruiden hierboven genoemd en de volgende kruiden tegen de zwangerschapsstriemen:

  • Neem
  • Manjistha
  • Tulsi
  • Zoethout
  • Kurkuma
  • Sandalwood

Zwangerschapsmassage

Wat misschien wel nog fijner is om de kruiden te laten insmeren door een professioneel masseur. Massage, en zeker de Ayurvedische oliemassage (abhyanga), staat misschien wel helemaal bovenaan de lijst van dingen die je jezelf mag gunnen tijdens je zwangerschap. Als je nou heel graag alle genoemde adviezen wil opvolgen, maar om wat voor reden dan ook lukt het je niet: neem dan sowieso zo vaak mogelijk een massage. Een massage tijdens de zwangerschap maakt je rustig, helpt je te gronden en uit je hoofd te komen, verzorgt de huid (ook handig bij evt. striemen), verlaagt die vata en verhoogt kapha. Precies alles wat jij en je kindje nodig hebben. En in dit geval hoef je zelf niets te doen of aan te passen aan je dagritme of dieet, je laat jezelf gewoon lekker verwennen door een ander. De Ayurvedische zwangerschapsmassage is heel zacht, liefdevol en met echt ontzettend veel olie. Het is eigenlijk een variant op de normale Ayurvedische hele lichaamsmassage: de abhyanga, ook wel oliebehandeling of snehana genoemd. Bij mij in de praktijk – waar ik ook een tafel heb met uitsparing voor de buik - gaat het ook gepaard met reiki (indien gewenst) die ik nog extra doorgeef aan je kindje, wat zowel jou maar ook de baby in je buik een heel warm en liefdevol gevoel geeft en lichte blokkades opheft. Een klant van me schreef hier over in een review:

 

‘’ Zojuist een zwangerschapsmassage gehad en ik kwam helemaal tot rust.
Toen ze bij m’n buik kwam voelde ik warmte en liefde door mijn buik stromen.
Dit is wat ik nodig had.’’

 

We zijn in onze maatschappij gewend om voornamelijk vanuit ons hoofd te leven. Steeds meer mensen zien in dat dit veranderen moet, maar weten niet hoe. Zeker tijdens je zwangerschap is het van belang meer vanuit het lichaam dan vanuit het hoofd te leven – het is toch echt je lichaam die het grootste werk levert. Een massage helpt je om meer in die balans te komen.

 

Sport en tijdsbesteding

Andere dingen die je kan gaan ondernemen in je vrije tijd zijn zwangerschapscursussen zoals hypnobirthing, zwangerschapsyoga, meditatie/mindfulness, wandelen (niet joggen/hardlopen) indien mogelijk en rustig zwemmen. Hele actieve sporten zou ik juist vermijden. Dus een bootcamp voor zwangeren? Liever even overslaan. Misschien heb je er wel een hele goede reden voor, zoals het afreageren van stress, of om bepaalde spieren te trainen. Maar in geval van stress kan je beter een sport doen die minder stresshormoon aanmaakt en kalmeert zoals zwemmen, en als je graag spiergroepen wilt versterken is yoga ook een hele goede optie. Het mooie van yoga is dat het je ook leert om ontspanning te vinden tijdens inspanning, een vaardigheid die je heel goed van pas kan komen tijdens de bevalling: als je dit goed leert zal je pijnbeleving een stuk minder zijn dan zonder deze oefening.

 

''Mindfulness doet wonderen.
Tijdens de bevalling van mijn dochter heb ik het zo weten toe te passen,
dat ik de pijn beter aankon tijdens de bijna continue weeën storm.''

 

Mindfulness of leren mediteren / de wereld in een ander perspectief te leren zien is ook iets dat wonderen doet. Tijdens mijn eigen bevalling heb ik de mindfulness principes zo weten toe te passen dat ik de pijn beter aankon, door wel eerlijk de pijn te erkennen, maar ook op te zoeken wat mijn lichaam nog meer voelde. Ik zat heerlijk in mijn bevalbad, maar ik had het niet door: want ik had eigenlijk een bijna continue weeënstorm. Tot ik opeens terugdacht aan een concept tijdens mijn mindfulnesstrainer opleiding: ‘’there is Always a Bigger Container’’ of ABC. Het leert je om te zien dat er meer is dan de ‘’doos’’ die je op dat moment ervaart als het enige dat telt/voelt. Door veel beoefening is het me gelukt om me ook te focussen op het heerlijke warme water: ik ben namelijk gek op in bad gaan of douchen. Zo bleef ik mezelf een mantra voorhouden: ja ik heb pijn, en mmm wat is dit water lekker. Misschien kom ik er nog wel eens op terug om dit concept wat uit te werken, maar voor nu houdt ik het even kort om aan te stippen dat meditatie en mindfulness echt kunnen werken. Zoek het vooral op.

 

Goed, ik denk dat we voor nu wel even genoeg tips hebben. Ik kom in een van de volgende blogs terug op de algemene zienswijze, waarin ook duidelijker wordt gemaakt waarom bovenstaande tips hier überhaupt opgesomd staan. Hopelijk kan je met de tips iets voor nu, en anders vraag me vooral! Je kan zeker ook langskomen voor een Ayurvedische zwangerschapsmassage bij mij in de praktijk, of probeer de mama olie uit (speciaal ontwikkeld voor tijdens de zwangerschap en kraamtijd).

 

Hoe dan ook: geniet van deze bijzondere tijd en gun jezelf het allerbeste, want je verdient het! 

Reactie schrijven

Commentaren: 0