Als er bij ons iemand ziek is, is het een goede gewoonte om een verse kippensoep voor die persoon te maken. Het equivalent, maar dan ook ayurvedisch verantwoord, in India is Kitcheri. Een zeer voedzaam, en toch heel licht verteerbaar recept dat je precies geeft wat je lichaam nodig heeft in zwakkere tijden, zonder dat het je spijsvertering teveel belast. Dus ook heel goed in deze onzekere Covid tijden. Mijn advies is om ieder geval 1x per week kitcheri te eten. Lees hieronder meer over de voordelen, en uiteraard hoe je het zelf kan maken.
Het wordt dan ook wel gebruikt als een vasten-kuur. Ayurvedisch vasten is een bepaald aantal dagen alleen maar kitcheri eten voor ontbijt - lunch - diner. Je geeft je verteringssysteem dan een complete reset - zonder je lichaam tekort te doen van de belangrijke voedingsstoffen die het nou eenmaal nodig heeft om allerlei andere vitale processen goed te laten verlopen. Zo'n kitcheri kuur is vooral aan te raden of gebruikelijk bij de wisseling van seizoenen, of tijdens/na een stressvolle periode.
En tot slot is het ook hét gerecht bij uitstek om aan net bevallen vrouwen te geven. Een bevalling is de sterkste verstoring in vata die een mens kan meemaken, en wat je dan vooral nodig hebt om terug in balans te komen is warme, grondende, calorie rijke en makkelijk verteerbare voeding. Dus geen sapjes-kuur en snel terug de sportschool in om weer je oude figuur terug te willen krijgen, dit zal je eerder verder uit balans brengen. Als je in India net bent bevallen en je komt uit een familie die de traditionele waarden nog hoog houdt, dan krijg je 30-40 dagen lang net zo vaak als je moet eten/drinken een volledige lichaamsmassage (abhyanga) en als je eet dus voornamelijk deze heerlijke kitcheri met lekker veel ghee (geklaarde boter, lactose vrij). Na 30-40 dagen ben je weer volledig in staat je oude taken op te pakken en is het herstel veel vlotter verlopen dan als je dit op onze westerse manier of onder andere omstandigheden had gedaan.
Kitcheri is vegetarisch en lactose-vrij, maar heeft wel genoeg eiwit en de eiwitten uit de rijst en bonen vullen elkaar aan tot een compleet eiwit. Dierlijk eiwit is compleet, dat is precies hoe ons lichaam er het meest aan heeft. Plantaardige eiwitten zijn als puzzelstukjes, waarvan je er verschillende soorten moet hebben om de puzzel compleet te hebben. De eiwitten van de rijst en de bonen hier zijn 2 puzzelstukjes die precies in elkaar passen en het tot een compleet eiwit maken. Dus ook vanuit dat perspectief doe je je lichaam niets tekort.
Het onderstaande recept is een basis recept. Kitcheri is er in vele soorten en maten, en daar kan je zelf lekker mee experimenteren. Maar als je het nog nooit gegeten hebt zou ik beginnen met dit basis recept, zodat je de smaak leert kennen en zo beter kan inschatten welke extra groenten/voedingsmiddelen er goed bij passen. Ik heb zelf variaties geprobeerd met rode en groene peper, met tomaat, met wortel, met venkel, met champignons of als bijgerechten een chutney, chapati of papadum. Allemaal heel erg lekker!
Ingredienten:
- 100 gram gespleten mungbonen
- 100 gram basmati rijst
- 4 teentjes knoflook
- 2 cm gemberwortel
- 2 el gedroogde curryblaadjes
- 2 el garam masala
- 2 el ghee
- 1 mespunt kurkuma
- 1 mespunt asafoetida
- 1 limoen
- 1 handje verse koriander blaadjes
- Peper en zout naar smaak
Kruiden die ik graag toevoeg, vanwege de gezondheidsvoordelen op mijn constitutie én i.c.m. de huidige behoefte om een nog sterkere weerstand en schone luchtwegen te hebben ten tijden van Covid:
- 1 tl tulsi: Voeg 1 tl toe aan de garam masala. Heeft qua smaak iets weg van basilicum.
- 1 tl ashwagandha: Doe ik vrijwel overal doorheen. Ook door mijn drankjes of in pannenkoekenbeslag. Voeg toe in de laatste paar minuten. Vrijwel smaakloos.
- 1 tl guduchi: Voeg toe in de laatste paar minuten. Vrijwel smaakloos.
Voorbereiding:
- Spoel de mungbonen af en laat 8 uur weken. Rijst hoeft niet te weken, wel spoelen voor gebruik.
Bereiding:
- Snijd de knoflook en gember in kleine stukjes, of maal ze in een vijzel tot een pasta (beter) en verklein ook de curry blaadjes.
- Verhit 1 eetlepel ghee in de pan
- Bak op laag vuur voor 1 minuut de knoflook, gember en curryblaadjes
- Bak op laag vuur voor max. 1 minuut de garam masala, mosterdzaad, asafoetida en kurkuma mee
- Voeg de geweekte mungbonen en rijst toe, en vul water bij tot 2 cm boven het geheel in de pan
- Doe de deksel op de pan en laat zeker 45 minuten pruttelen op laag vuur
- Bekijk tussendoor of het geheel niet droog kookt, voeg dan vooral water toe. Je kan zelf bepalen welke consistentie jij het liefst hebt uiteraard, zolang de bonen/rijst maar wel gaar zijn.
Serveer met koriander blaadjes en een halve limoen om uit te knijpen boven je bord. Heerlijk om eerst te proberen of de limoen al genoeg smaak geeft, en anders er naar smaak zout aan toe te voegen. Tot slot nog elk een halve lepel ghee over je bordje, en smullen maar!
Wil je ook zo'n kitcheri kuur doen? Ga gerust een beetje experimenteren met de typen rijst en linzen om er toch nog een klein beetje variatie voor jezelf in te brengen. Houd hierbij in je achterhoofd: hoe kleiner de linzen/bonen van oorsprong (voor het evt. splitten) zijn, hoe makkelijker te verteren. En als je ze in zijn geheel koopt, dus niet gespleten, zou ik het langer weken dan 8 uur - 12 uur is beter, maar blijft afhankelijk van de boon.
Eet smakelijk!
Reactie schrijven
Michelle van der Zee (donderdag, 29 april 2021 23:26)
Heerlijk recept, dank je wel. Ik doe inderdaad de ayurvedische manier van detoxen en ben blij jouw recept te kunnen gebruiken.